Leukemie
Leukemie is een vorm van kanker, het is kanker van het bloed. Leukemie kan voorkomen bij volwassenen en bij kinderen. Bij leukemie gaan bloedcellen zich ongecontroleerd delen. Klachten die je van leukemie kunt hebben zijn onder andere: moe en bleek zijn, snel blauwe plekken of bloedingen krijgen, koorts, nachtzweten, afvallen en minder zin in eten. De kenmerken van leukemie verschillen per type leukemie en per persoon.
Bloedcellen worden gemaakt in het beenmerg. Er zijn verschillende soorten bloedcellen, die allemaal een andere taak hebben. Witte bloedcellen helpen je lichaam om te vechten tegen een infectie. Rode bloedcellen brengen het zuurstof van je longen naar je weefsels en organen. Bloedplaatjes helpen om het bloeden te stoppen, bijvoorbeeld met een korstje.
Bij leukemie maakt het lichaam heel veel bloedcellen die er anders uitzien. Deze cellen kunnen hun werk niet goed doen. Ook nemen ze te veel ruimte in. Hierdoor kunnen er geen goede, normale bloedcellen gemaakt worden. En kunnen die goede bloedcellen hun werk niet doen.
Er zijn verschillende soorten (typen) leukemie. Welk type het is, hangt af van het soort bloedcellen waaruit de leukemie ontstaat. En of het snel of langzaam groeit.
Lymfatische leukemie ontstaat uit lymfocyten. Dit zijn een type witte bloedcellen. Myeloïde leukemie ontstaat uit myeloblasten. Dit zijn onrijpe bloedcellen die witte bloedcellen, rode bloedcellen of bloedplaatjes kunnen worden. Acute leukemie groeit snel. Chronische leukemie groeit langzaam. Bij acute leukemie heeft iemand meestal eerder klachten dan bij chronische leukemie.
Deze types leukemie komen het meeste voor:
- Acute lymfatische leukemie (ALL)
- Chronische lymfatische leukemie (CLL)
- Acute myleoïde leukemie (AML)
- Chronische myleoïde leukemie (CML)
Hoe vaak een type leukemie voorkomt en op welke leeftijd, lees je hieronder bij 'Hoe vaak komt het voor?'
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
Leukemia
Acute lymfatische leukemie
Acute myeloïde leukemie
Chronische lymfatische leukemie
Chronische myeloïde leukemie -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
Dokters kunnen denken aan leukemie, als iemand de kenmerken heeft die hierboven staan. Door bloedonderzoek en/of onderzoek van het beenmerg weten ze zeker dat het om leukemie gaat.
DNA-onderzoek kan helpen om te bepalen wat er precies mis is. Maar dit onderzoek geeft geen antwoord op de vraag of de leukemie erfelijk is. -
Is er behandeling voor deze ziekte?
Er is verschil tussen leukemie op de kinderleeftijd en leukemie bij volwassenen. De behandeling en de kansen dat iemand beter wordt, zijn anders. Meer over kanker bij kinderen vind je bij de Vereniging Kinderkanker Nederland.
De behandeling van leukemie hangt van het type leukemie af. Het kunnen medicijnen, chemotherapie en/of bestraling zijn. Soms is een stamceltransplantatie mogelijk. Daarbij krijgt iemand 'gezonde’ cellen die kunnen uitgroeien tot bloedcellen. -
Hoe vaak komt het voor?
In Nederland krijgen per jaar ongeveer 1.985 mensen de diagnose leukemie.
Acute leukemie:
Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 920 mensen acute leukemie vastgesteld. Daarvan hebben er ruim 220 lymfatische leukemie (ALL). ALL is de meest voorkomende kankersoort bij kinderen. Ook volwassenen kunnen ALL krijgen. Iets meer dan de helft van de mensen met ALL is jonger dan vijftien jaar.
Bij ongeveer 700 van de mensen met acute leukemie gaat het om myeloïde leukemie (AML). AML komt het meeste voor bij ouderen en volwassenen, soms bij kinderen. AML komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.Chronische leukemie:
Per jaar krijgen in Nederland ongeveer 1065 mensen de diagnose chronische leukemie. Bij ongeveer 165 daarvan gaat het om myeloïde leukemie (CML). CML kan op alle leeftijden voorkomen, maar meestal gaat het om mensen van middelbare leeftijd of ouder.
Bij ongeveer 900 mensen gaat het om lymfatische leukemie (CLL). CLL komt vooral voor bij oudere mensen, vaker bij mannen dan bij vrouwen. -
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
We weten niet precies wat de oorzaak is van leukemie. Waarschijnlijk zijn er meerdere oorzaken. Bijvoorbeeld schadelijke stoffen waar mensen mee in aanraking zijn gekomen, bepaalde behandelingen van andere soorten kanker en bepaalde infecties. Meestal wordt er geen oorzaak van de leukemie gevonden.
Er zijn een aantal aandoeningen waardoor mensen meer kans hebben om leukemie te krijgen. Bijvoorbeeld het downsyndroom, Fanconi anemie, Li-Fraumeni syndroom, Diamond-Blackfan anemie, Dyskeratosis congenita, Ataxia telangiectasia, Congenitale neutropenie, Shwachman-Diamond syndroom en Lynch syndroom. -
Is deze ziekte erfelijk?
Kanker is niet erfelijk. Soms kan iemand wel meer kans hebben om kanker te krijgen, die mensen hebben een erfelijke aanleg voor kanker.
Er zijn een aantal aandoeningen die de kans groter maken om leukemie te krijgen. Zoals bijvoorbeeld het downsyndroom, Fanconi anemie, Li-Fraumeni syndroom, Diamond-Blackfan anemie, Dyskeratosis congenita, Ataxia telangiectasia, Congenitale neutropenie, Shwachman-Diamond syndroom en Lynch syndroom. -
Kinderwens
De behandeling van leukemie kan invloed hebben op je vruchtbaarheid. Op de website kanker.nl vind je algemene informatie over kanker en een kinderwens.
Als de oorzaak van de leukemie bij jou of in je familie een erfelijke aanleg voor kanker en wil je een kind? Dan heb je misschien verschillende keuzes. Je kunt erover praten met je dokter. Als het nodig is kan hij of zij je verwijzen naar een erfelijkheidsarts. Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.
Je kunt dan ook bij je arts informeren of embryoselectie (PGT) mogelijk is. -
Meer info voor patiënten
- LeukemieInformatie over de verschillende vormen van leukemie van Kanker.nl
- HematonInformatie van de patiëntenorganisatie voor bloedkanker, lymfklierkanker en mensen die daarvoor een stamceltransplantatie hebben ondergaan
- Filmpje Acute lymfatische leukemieInterview met internist-hematoloog dr. Rijneveld
- Animatie Acute myeloide leukemie
- Filmpje over KierstenZe heeft leukemie, engelstalig
- Vereniging Kinderkanker NederlandInformatie en lotgenotencontact
- Huisartsenbrochure Myeloproferatieve neoplasmata. O.a. over Chronische myeloïde leukemie, Chronische eosinofiele leukemie en Chronische neutrofiele leukemie. Verschenen in het kader van het project ‘De patiënt als informatiedrager’ van VSOP en NHG. Bij deze brochure horen apart te downloaden brieven voor:huisartspatiënt
- Chronic myeloid leukemia (MedlinePlus Genetics)Informatie in het Engels
-
Meer info voor artsen
- Verwijscriteria Erfelijke aanleg voor kankerOnderdeel van huisartsengenetica.nl
- Huisartsenbrochure Myeloproferatieve neoplasmata. O.a. over Chronische myeloïde leukemie, Chronische eosinofiele leukemie en Chronische neutrofiele leukemie. Verschenen in het kader van het project ‘De patiënt als informatiedrager’ van VSOP en NHG. Bij deze brochure horen apart te downloaden brieven voor:huisartspatiënt
-
Expertisecentra