Spinale musculaire atrofie (SMA)
Spinale musculaire atrofie (SMA) is een ziekte van het zenuwstelsel en de spieren. In het lichaam zijn er zenuwcellen die ervoor zorgen dat spieren goed werken.
Bij mensen met SMA gaat een deel van die zenuwcellen kapot. Daardoor worden bepaalde spieren steeds zwakker en dunner. Iemand krijgt dan steeds meer moeite met bewegen en kan ook problemen krijgen met ademhalen.
De oorzaak van SMA is een afwijking in een gen.
Bij mensen met SMA worden de spieren over de tijd steeds zwakker. Ze kunnen dan kenmerken hebben zoals:
- moeite krijgen met ademen en met eten
- geen controle over bewegingen van het hoofd
- slecht groeien
- kinderen kunnen niet goed leren bewegen, zitten, staan en lopen. Het kan ook zo zijn dat ze eerst wel en later niet meer kunnen.
- stijve gewrichten, een gewricht kan dan in een bepaalde houding blijven staan.
- de rug kan scheef groeien (scoliose)
- een trillende tong, vingers en handen
- heel erg moe zijn
Vroeger werd er gedacht dat er verschillende typen SMA waren, maar nu is bekend dat die allemaal dezelfde erfelijke oorzaak hebben. De typen zijn ingedeeld naar de leeftijd waarop de eerste kenmerken beginnen. En naar of iemand bepaalde dingen leert.
Kenmerken van spinale musculaire atrofie kunnen voor de geboorte beginnen. Die kinderen kunnen behalve de kenmerken die hierboven staan ook ziekte van het hart hebben. Meestal worden ze niet ouder dan 6 maanden.
De kenmerken kunnen ook beginnen bij oudere kinderen en volwassenen. Het verschilt tussen personen hoe ernstig het dan is en hoe oud iemand ermee kan worden.
Er bestaan andere ziekten die lijken op SMA. Een voorbeeld daarvan is spinale musculaire atrofie met ernstige problemen met ademhalen (SMARD). Informatie over SMARD vind je in deze informatiebrief.
Heb je een vraag? erfolijnerfocentrum.nl (body: Mail%20ons%20uw%20vraag%3B%20binnen%205%20werkdagen%20ontvangt%20u%20een%20antwoord.%20%0A%0AMijn%20vraag%20is%3A%20%0A) (Mail) ons.
-
Andere namen voor deze ziekte
Spinal muscular atrophy
SMA type 0
SMA type 1
SMA type 2 SMA type 3
SMA type 4
Ziekte van Wohlfart-Kugelberg-Welander
Ziekte van Dubowitz
Ziekte van Werdnig-Hoffmann -
Hoe wordt deze ziekte vastgesteld?
SMA kan ontdekt worden met de hielprik. In Nederland krijgen de meeste baby’s de hielprik. Als dokters vroeg kunnen vaststellen dat kinderen SMA hebben, kan kunnen de medicijnen voor SMA beter helpen.
Later kan de arts denken aan SMA als iemand de kenmerken heeft zoals die hierboven staan. Met een spier- en zenuwonderzoek en DNA-onderzoek kan vastgesteld worden of iemand SMA heeft.
-
Is er behandeling voor deze ziekte?
SMA kan niet genezen.
Er zijn verschillende medicijnen die de kenmerken minder kunnen maken. Deze medicijnen helpen beter als iemand ze al krijgt voordat hij of zij de kenmerken van SMA krijgt.
Ook is er behandeling om de kwaliteit van leven zo goed mogelijk te houden. Kijk voor informatie over die behandeling op de website van Spierziekten Nederland.
Voor een kleine groep kinderen met SMA type 1 is er gentherapie beschikbaar. Meer informatie op de website van Spierziekten Nederland. -
Hoe vaak komt het voor?
In Nederland worden er ieder jaar ongeveer 20 baby’s met SMA geboren.
-
Wat is de oorzaak van deze ziekte?
De oorzaak van SMA is een afwijking in het SMN1-gen. Dit gen ligt op chromosoom 5, op de lange (q)-arm, op plek 13.2 (5q13.2).
Door de afwijking in het SMN1-gen kunnen zenuwcellen niet meer goed werken en kapot gaan. Dat zorgt voor de kenmerken van de ziekte.
Bij SMA speelt ook het SMN2-gen een rol. Hoe meer exemplaren van het SMN2-gen iemand heeft, hoe minder erg (milder) de kenmerken van SMA kunnen zijn.
-
Is deze ziekte erfelijk?
Ja, SMA is erfelijk.
Je kunt de ziekte krijgen als je van allebei je ouders het gen met de afwijking krijgt. Dat heet autosomaal recessief erfelijk.
Soms heeft iemand SMA gekregen omdat hij of zij een nieuwe verandering één exemplaar van het SMN1-gen heeft. Die verandering is bij die persoon ontstaan.
Het andere exemplaar van het SMN1-gen met de afwijking, heeft die persoon dan van één van de ouders gekregen. Iemand is dan meestal de eerste in de familie met SMA. -
Kinderwens
Heb jullie kans op (nog) een kind met SMA en wil je een kind? Dan heb je misschien verschillende keuzes. Je kunt erover praten met je arts. Die kan je verwijzen naar een erfelijkheidsarts (klinisch geneticus). De erfelijkheidsarts kan je informatie op maat geven. Het gesprek over de verschillende keuzes kun je voorbereiden.
Of embryoselectie (PGT) mogelijk is voor SMA kun je met je arts overleggen.
Heb je als vrouw SMA en wil je zwanger worden? Dan is het advies dit voordat je zwanger wordt met je arts te bespreken. Die kan dan ingaan op je persoonlijke situatie. En met je bespreken welke extra maatregelen er misschien nodig zijn om je zwangerschap en bevalling zo goed mogelijk te laten verlopen. -
Meer info voor patiënten
- Spinale spieratrofie, algemeen (SMA)Informatie van Spierziekten Nederland, ook voor lotgenotencontact
- Spinale spieratrofie type 2 (SMA type 2)Informatie van Spierziekten Nederland
- SMA Centrum NederlandInformatie voor patiënten over de ziekte, het onderzoek en de meest recente inzichten
- Huisartsenbrochure Spinale musculaire atrofie (SMA) (2023)
- Ik heb datInformatie voor kinderen over SMA type 2.
- SMA, type 1Informatie geschreven door een kinderneuroloog
- SMA, type 2Informatie geschreven door een kinderneuroloog
- Ziekte van Kugelberg-Welander (SMA, type 3)Informatie geschreven door een kinderneuroloog
- SMARDInformatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen. SMARD lijkt op SMA, maar de oorzaak is een mutatie in het IGHMBP2-gen
- SMA: Jan Jaap en Linda kregen 2 kinderen met deze spierziekteInterview uit 2018
- Medline Plus GeneticsInformatie in het Engels
-
Meer info voor artsen
- Huisartsenbrochure Spinale musculaire atrofie (SMA) (2023)
- Spiekboekje Hielprikscreening (RIVM, januari 2024)Beknopte informatie voor professionals
- Spieren voor Spieren Kindercentrum (WKZ)Verwijsinformatie
- SMARDInformatieblad geschreven door erfelijkheidsartsen. SMARD lijkt op SMA, maar de oorzaak is een mutatie in het IGHMBP2-gen
- Spinal Muscular Atrophy (GeneReviews)Met als oorzaak mutaties in het SMN1-gen
- SMA (Orphanet)
- SMA1 (Orphanet)
- SMA2 (Orphanet)
- SMA3 (Orphanet)
- SMA4 (Orphanet)
-
Expertisecentra
-
- UMC Utrecht Expertisecentrum voor Neuromusculaire Ziekten
- UMC Utrecht
- Heidelberglaan 100
- 3584 CX UTRECHT
- +31 (0)88 755 5555
- info@umcutrecht.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- LUMC Expertisecentrum voor Zeldzame Neuromusculaire Ziekten
- Polikliniek Neurologie
- Albinusdreef 2
- 2333 ZA LEIDEN
- +31 (0)71 526 2111
- PoliNeurologie@lumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Maastricht UMC+ Expertisecentrum voor Neuromusculaire Ziekten
- Afdeling Neurologie
- P. Debyelaan 25
- 6229 HX MAASTRICHT
- +31 (0)43 387 6500
- polikliniek.neurologie@mumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Neuromusculaire Ziekten Centrum
- Erasmus MC - Erasmus Medisch Centrum
- Dr. Molewaterplein 40
- 3015 GD ROTTERDAM
- +31 (0)10 704 0704
- info@erasmusmc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
- Radboudumc Expertisecentrum voor Spierziekten
- Radboudumc
- Geert Grooteplein-Zuid 10
- 6525 GA NIJMEGEN
- +31 (0)24 361 1111
- Orpha.net Expertlink
-
- Amsterdam UMC Expertisecentrum voor Spierziekten
- Amsterdam UMC
- Meibergdreef 9
- 1105 AZ AMSTERDAM
- +31 (0)20 566 9111
- ecza@amsterdamumc.nl
- Orpha.net Expertlink
-
-
Meer info voor patiënten
1 mei 2024